Definicje związane z drukiem – część 5.

Kiedy druk staje się trochę bardziej finezyjny.
Farby, wzorniki oraz papier.

Pokrycie farbą

Pokrycie farbą łączy się bezpośrednio z dwoma rzeczami – faktem, że drukujemy z CMYK (to znaczy z mieszanki 4 podstawowych farb drukarskich) i tym, że nie każdy papier jest w stanie przyjąć podobną ilość farby.

Cieńszy, gorszej jakości papier, jak ten używany w gazetach, nie przyjmie takiej ilości farby jak zwykła standardowa kartka do drukarki domowej. Dlatego też zdjęcia w gazetach są tak marnej jakości (istnieje tutaj także pojęcie liniatury rastra, czyli ilości kropek i odstępy między nimi, są to jednak dość zaawansowane sprawy i raczej się z nimi nie spotkasz).

Przechodząc do sprawy ważniejszej – ilości farby – przypomnę, jak to działa. Kolor CMYK podawany jest w czterech liczbach, które odpowiednio odpowiadają za ilość farby zielononiebieskiej (cyan), magenty, żółtej (yellow) i czarnego (black). Czyli np. kolor CMYK 30,30,30,100 będzie oznaczał głęboką czerń z farbami Cyan, Magenta i Yellow w 30% pokrycia i farbą Black w 100% pokrycia. W ten sposób otrzymujemy głęboką czerń. Zbyt “czarna czerń” może rozmiękczyć papier, spowodować, że wydruk będzie prześwitywał po drugiej stronie kartki i być może rozleje się poza obręb gdzie miał się znajdować.

Więcej w poprzednim artykule: http://towerofdreams.pl/czy-wiesz-czym-rozni-sie-grafika-na-ulotce-i-na-ekranie-komputera/

Drukarnie najczęściej w specyfikacji dotyczącej kolorów podają trzy parametry (wszystkie razem lub tylko jeden z nich): profil kolorystyczny (przygotowany specjalnie dla gazety lub konkretnego papieru, który z automatu “przycina” kolory), maksymalne pokrycie lub konkretne składowe głębokiej czerni. Profil drukarnia udostępnia najczęściej w postaci pliku, który należy po prostu wysłać grafikowi. Składowe czerni będą podane w sposób podobny do tego co napisałam wyżej czyli np. 30,30,30,100. Natomiast maksymalne pokrycie podawane jest w formie procentowej np. 320%. Ta wartość powstaje poprzez dodanie do siebie wszystkich składowych koloru. Jeśli kolor jest zbyt ciemny, mogą się pojawić niechciane błędy, które opisałam wcześniej.

Mamy tutaj też dwie skrajności – kolory zbyt jasne i kolory zbyt ciemne.

Te zbyt jasne o niewielkim pokryciu farbą, czyli mówiąc po ludzku, aby je stworzyć musielibyśmy użyć niewiele farby – mogą po wydrukowaniu wyglądać po prostu jak biel (czyli w sumie jakby w ogóle ich nie było, bo widzimy tylko kolor papieru).

Z kolei te ciemne, bliskie czerni, złożone są z takiej ilości składowych farb, że po wydrukowaniu wyglądają jak czarne. Im bliżej łączna ilość farb zbliża się do maksymalnego pokrycia tym większa szansa, że nie zobaczymy różnicy między tym kolorem, a po prostu czernią.

Czym są pantony?

Pantone to firma produkująca farby, które nie są złożone z CMYKa a są tworzone jako gotowy kolor. Te kolory zawsze będą takie same i gwarantuje to firma Pantone.

Na początek krótka opowiastka. Przychodzę do firmy ubezpieczeniowej i czekam na swoją kolejkę aby podejść do “okienka” i porozmawiać o swoich sprawach. Kolejka nie jest duża, atmosfera przyjemna ale wiadomo, wzrok trzeba na czymś zawiesić. A jak się jest grafikiem normalne, że instynktownie szukam elementów graficznych, które mi się podobają lub wręcz przeciwnie – bolą oczy. I znajduję. Stosunkowo duży display na ulotki stojący centralnie na środku pomieszczenia. W środku około 9 różnych ulotek DL – o NNW, o ubezpieczeniu podróżnym, domowym, dla psów, na starość i już nie pamiętam co jeszcze. Na ulotkach ten sam układ: z prawej zdjęcie, z lewej i u dołu jednokolorowa apla, u dołu na apli tekst z informacją o czym jest ulotka i w samym rogu logo. I co widzę? Na każdej jednej ulotce logo jak i aple mają zupełnie inny odcień tego samego koloru. Wyglądało to bardzo mało profesjonalnie.

Skąd ten problem?

Bierze się to z niedoskonałości produkcyjnych CMYKa. Kolor pozyskiwany jako mieszanina CMYK może być inny przy każdym drukowaniu, innej serii bądź innej maszynie, albo tej samej maszynie przy nowych ustawieniach. Nawet dostarczenie drukarni proofu jako wzór nie gwarantuje, że wszystkie ulotki z 3000 sztuk będą dokładnie takie same. Natomiast kolory Pantone gwarantują to.

Jak to działa?

Pantone to dodatkowa farba(y) wstawiane do maszyny i używane w druku obok standardowego CMYK. To znaczy, że możesz mieć ulotkę w całości wydrukowaną w CMYKu z logiem jako jedynym elementem w pantonie.

Gdzie używać pantonów?

Głównie tam, gdzie kolor powinien być zawsze taki sam – czyli na logo i innych elementach stałych związanych z brandem.

Największym minusem pantonów jest ich cena. Koszt pantonu trzeba doliczyć jako dodatkowy koszt do wydruku. Drukarnie często zakupują dla klienta taką farbę a potem oddają niewykorzystane “wiaderka”. Kolejną sprawą są tzw. pantoniarki. Innymi słowy wzorniki kolorów. Wzornik taki jest bardzo drogi i przeciętnemu użytkownikowi nie opłaca się go kupować gdyż raz użyty raczej nigdy potem nie zostanie wykorzystany. Jest on jednak niezbędny aby poprawnie dobrać kolor do potrzeb – pamiętajmy, że choć biblioteki kolorów (elektroniczny wzornik kolorów) są dostępne za darmo w programach graficznych to żaden monitor ani żadna drukarka nie pokaże dobrze jak ten kolor ostatecznie będzie wyglądał. Potrzebny jest do tego wzornik. Dlatego jeśli będziesz chciał skorzystać z kolorów Pantone powinieneś poszukać grafika (agencji itp.), którzy taką pantoniarkę już posiadają.
Dla zainteresowanych – koszt zestawu pantoniarek (z wzornikami dla papierów powlekanych, niepowlekanych itp.) to obecnie około 1500 zł (w zależności gdzie chcemy je kupić, i czy trafimy na jakąś promocję, lub czy kupujemy wzorniki oddzielnie czy od razu wszystkie razem).

Coś podobnego do Pantonów

Nie zawsze jesteśmy zmuszeni do drukowania czegoś. Niektóre materiały posiadają swoje własne wzorniki i gotowe kolory jak np. RAL. RAL może nam posłużyć do folii, lakierów itp. Innymi słowy jeśli potrzebujesz okleić przestrzenne litery konkretnym, powtarzalnym kolorem, nie musisz drukować tego koloru, tylko możesz od razu wybrać odpowiedni kolor folii. Nadmienię tylko, że wzorniki są super sposobem na sprzedaż różnych materiałów (np. tkanin, dywanów, papierów ozdobnych, a nawet kamyczków i ozdób).

Jakość papieru

Nie da się mówić o druku nie wspomniawszy nawet słowem o papierze.

Papiery są najróżniejsze – różnią się grubością (gramaturą), kolorem, materiałem z jakiego są produkowane (np. papier z recyklingu), przeznaczeniem (papier zwykły, papier do kontaktu z żywnością itp.) powleczeniem (matowy, błyszczący, satyna), fakturą (np. lnu) i wiele innych parametrów. Czasem prosty projekt można ozdobić drukiem na ciekawszym papierze – np. zaproszenia czy wizytówki.

Najważniejszym parametrem papieru jest jego gramatura – czyli po ludzku – jego grubość. Im wyższa tym papier grubszy i sztywniejszy. Standardowa kartka A4 do drukarki z jaką mamy do czynienia na co dzień ma gramaturę 90 g/m2. Papier 250 g/m2 mogli byśmy nazwać “wiotką tekturką” (choć z tekturą nie ma nic wspólnego), 330 g/m2 jest już bardzo sztywny. Jednak różnorodność papierów jest tak ogromna, że ciężko o nich pisać jako o czymś zbiorczym.

Jeśli natomiast chciałbyś w przyszłości zrobić coś nietypowego papier jest czymś takim, co ciężko jest ocenić patrząc tylko na obrazki na ekranie. Jego grubość i faktura to coś co trzeba poczuć, pomacać, sprawdzić jakie robi na tobie wrażenie. W tym celu warto zaopatrzyć się we wzornik.

Korzystam z drukarni drukomat.pl – która od niedawna oferuje wzornik papierów i metod druku oraz uszlachetnienia jakie mają w ofercie. Fakt, faktem czasem samo pomacanie papieru nie podpowie nam jak powinniśmy używać danego papieru. Jednak wzornik ten, tak jak inne, dobre wzorniki, posiada nadrukowane podpowiedzi do czego można użyć danego papieru. Jeśli przewidujesz, że w przyszłości będziesz miał sporo wspólnego z różnorodnym drukiem – zainwestowanie w taki wzornik jest całkiem dobrym pomysłem. W szczególności, że taki wzornik drukomat sprzedaje w cenie około 40 zł.